ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα πλασματικά

Ευκαιρία για όσους επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν άμεσα αποτελεί η αναγνώριση πλασματικών χρόνων, η οποία φέτος φτάνει έως τα 6 χρόνια.
Τα πλασματικά χρόνια μπορούν να τα αξιοποιήσουν όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από την 1/1/2011 με τις δυσμενέστερες προϋποθέσεις  του νέου ασφαλιστικού νόμου  (δηλαδή τους «πιάνουν» οι αυξήσεις των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και των απαιτούμενων χρόνων ασφάλισης). Για όσα χρόνια καταβάλλεται αντίτιμο, υπάρχει κέρδος στο ποσό της σύνταξης (η οποία προσαυξάνεται), ενώ η αναγνώριση χωρίς εξαγορά συμπληρώνει μόνο τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης.
Αντιθέτως, δεν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν είτε για να γλυτώσουν χρόνια εργασίας είτε για να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα, σε μικρότερη ηλικία:
Όσοι έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι και 31/12/2010 (ασφαλισμένοι του δημοσίου και των επιστημονικών ταμείων με 25 χρόνια, επιστήμονες, ελεύθεροι επαγγελματίες με 35 έτη, ακόμη κι αν δεν είχαν συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας τους, μητέρες με ανήλικα και 5.500 ημέρες ασφάλισης ή όσες ορίζουν τα καταστατικά των επιμέρους ταμείων.

• Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1/1/2011 και εφεξής, με βάση τις διατάξεις που δεν τροποποιήθηκαν και εξακολουθούν να ισχύουν από το 1992 (35ετία χωρίς όριο ηλικίας).

• Όσοι έχουν θεμελιωμένα δικαιώματα, μπορούν να αναγνωρίσουν, αν τους χρειάζονται, κάποιους περιορισμένους χρόνους (στρατό, πλασματικό χρόνο οι γυναίκες για τη γέννηση παιδιού, εφόσον δεν συνταξιοδοτούνται ως μητέρες ανηλίκων, επιδοτούμενη ανεργία και ασθένεια), υποβάλλοντας αίτηση μέχρι τις 31/12/2013. Οι ασφαλισμένοι και οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας θα ακολουθούν τις κατά περίπτωση απαιτούμενες χρονικές και ηλικιακές προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι και 31/12/2010 για τη συνταξιοδότησή τους.

Με τις υπάρχουσες ρυθμίσεις, ο ασφαλισμένος μπορεί να αναγνωρίσει επιπλέον:
1.    Το χρόνο επιδοτούμενης ανεργίας μέχρι 300 ημέρες (1 έτος), ανεξάρτητα από την περίοδο που πραγματοποιήθηκε η επιδότηση ανεργίας.
2.    Το χρόνο επιδοτούμενης ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες (1 έτος), ανεξάρτητα από την περίοδο που έλαβε χώρα η ασθένεια.
3.    Το χρόνο σπουδών σε μέσες, ανώτερες και ανώτατες σχολές.
4.    Το χρόνο ανεργίας για τον οποίο έχει επιδοτηθεί ο εργαζόμενος ή παρουσιάζεται γενικώς κενό ασφάλισης, μετά όμως την υπαγωγή στην ασφάλιση οποιουδήποτε ταμείου.
5.    Το χρόνο απουσίας από την εργασία για τις μητέρες λόγω κύησης και λοχείας και μέχρι 119 ημέρες.
6.    Το χρόνο απεργίας για τον οποίο υπάρχει κενό ασφάλισης.
7.    Τον πλασματικό χρόνο για τα παιδιά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία γέννησής τους, ο οποίος ανέρχεται σε 1 χρόνο για 1 παιδί, 3 χρόνια για 2 παιδιά και 5 χρόνια για 3 παιδιά.
8.    Το χρόνο άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας και μέχρι 8 χρόνια πριν από την εγγραφή του επαγγελματία στον ΟΑΕΕ, εφόσον δεν έχουν καταβληθεί εισφορές.

1. Ποιοι έχουν δικαίωμα να αναγνωρίσουν τους νέους πλασματικούς χρόνους;
Οι νέοι πλασματικοί χρόνοι αναγνωρίζονται μόνο από εκείνους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2011 και μετά. Αντίθετα, όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010, αναγνωρίζουν τους χρόνους με τους προηγούμενους νόμους (π.χ. στρατιωτική θητεία, χρόνος ανατροφής παιδιών κ.λ.π.).

Η πληρωμή στα ταμεία γίνεται εφάπαξ εντός τριμήνου από την ειδοποίηση του ταμείου, οπότε υπάρχει έκπτωση 15% στο ποσό. Παρέχεται, όμως, η δυνατότητα το συνολικό ποσό να εξοφληθεί σε τόσες μηνιαίες δόσεις όσοι είναι οι μήνες που αναγνωρίζονται.

2. Πόσα χρόνια μπορεί να αναγνωρίσει ο εργαζόμενος από τους νέους χρόνους που προβλέπονται;
Ένας εργαζόμενος που θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2011 μπορεί να αναγνωρίσει μέχρι 4 χρόνια. Όποιος θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2012, μπορεί να αναγνωρίσει μέχρι 5 χρόνια, το 2013 μέχρι 6 χρόνια και από το 2014 και μετά μέχρι 7 χρόνια.
3. Τα πλασματικά χρόνια αναγνωρίζονται μόνο σε ταμεία κύριας ή και στα επικουρικά;
Τα πλασματικά χρόνια αναγνωρίζονται και στα επικουρικά ταμεία κύριας ασφάλισης. Οι εισφορές βέβαια για την αναγνώριση χρόνου στα επικουρικά ταμεία είναι πολύ μικρότερες (στις περισσότερες περιπτώσεις 6% επί των συντάξιμων αποδοχών).
4. Για ποιους χρόνους που αναγνωρίζονται δεν καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές;
Χωρίς την καταβολή εισφορών, αναγνωρίζεται ο χρόνος της επιδοτούμενης ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες, ο χρόνος επιδοτούμενης ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες ο χρόνος κύησης και λοχείας για τις μητέρες και μέχρι 119 μέρες και ο χρόνος συνταξιοδότησης με αναπηρική σύνταξη. Αντίθετα, για όλους τους άλλους χρόνους που αναγνωρίζονται, καταβάλλονται εισφορές.
5. Τι θα πληρώσω για να αναγνωρίσω το χρόνο στρατιωτικής θητείας;
Σε όλα τα ταμεία ο χρόνος στρατιωτικής θητείας αναγνωρίζεται με την καταβολή εισφοράς που αντιστοιχεί στο άθροισμα των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη, επί των συντάξιμων αποδοχών που έχει ο εργαζόμενος κατά το μήνα υποβολής της αίτησης. Για τους μισθωτούς, η εισφορά στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι το 20% επί των συντάξιμων αποδοχών. Για τους δημόσιους υπαλλήλους είναι 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών, ενώ για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες η εισφορά για κάθε μήνα που αναγνωρίζεται είναι ίση με την εισφορά που καταβάλλει ο ασφαλισμένος στον κλάδο σύνταξης.
6. Σε ποιες περιπτώσεις έχω έκπτωση για την αναγνώριση της στρατιωτικής θητείας;
Έκπτωση 30% παρέχεται σε όσους ασφαλισμένους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2011 μέχρι 31/12/2014. Έκπτωση 50% παρέχεται σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2015 και μετά.
7. Τι θα πληρώσω για να αναγνωρίσω τα χρόνια σπουδών;
Ο χρόνος σπουδών σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές, οι χρόνος μαθητείας και ο χρόνος φοίτησης σε μέσες επαγγελματικές σχολές αναγνωρίζονται με την καταβολή εισφορών που αντιστοιχεί στο 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για κάθε μήνα που αναγνωρίζεται.
8.    Τι θα πληρώσω για να αναγνωρίσω το χρόνο ανατροφής των παιδιών;
Ο χρόνος ανατροφής των παιδιών αναγνωρίζεται με την καταβολή εισφορών που αντιστοιχεί στο 20% του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για κάθε μήνα που αναγνωρίζεται.
9.    Τι θα πληρώσω για να αναγνωρίσω εκπαιδευτική άδεια ή χρόνο απεργίας;
Για τους χρόνους εκπαιδευτικής άδειας ή απεργίας, ο εργαζόμενος καταβάλλει για κάθε μήνα που θα αναγνωρίσει το ποσό που αντιστοιχεί στο 20% του συντάξιμου μισθού που έχει κατά το μήνα υποβολής της αίτησης.
10.     Τι θα πληρώσω για να αναγνωρίσω το χρόνο ανεργίας;
Για το χρόνο της επιδοτούμενης ανεργίας δεν καταβάλλονται εισφορές. Ο χρόνος αυτός αναγνωρίζεται χωρίς εξαγορά για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Για οποιοδήποτε άλλο χρόνο ανεργίας ή κενού ασφάλισης που υπάρχει μετά την πρώτη ασφάλιση σε οποιονδήποτε φορέα, ο εργαζόμενος πληρώνει εισφορά για κάθε μήνα που θα αναγνωρίσει ίση με το 20% του 25πλάσιου ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτό ισχύει  κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
11.     Πώς μπορώ να πληρώσω στο ταμείο μου για την αναγνώριση των πλασματικών χρόνων;
Η πληρωμή στα ταμεία γίνεται εφάπαξ εντός τριμήνου από την ειδοποίηση του ταμείου, οπότε υπάρχει έκπτωση 15% στο ποσό. Παρέχεται, όμως, η δυνατότητα το συνολικό ποσό να εξοφληθεί σε τόσες μηνιαίες δόσεις όσοι είναι οι μήνες που αναγνωρίζονται. Στην περίπτωση που κάποιος εργαζόμενος συνταξιοδοτείται, η δόση παρακρατείται από τη σύνταξη με ποσό ίσο με το 0 αυτής. Παρατήρηση: Στα επικουρικά ταμεία το ποσοστό εισφοράς για τις αναγνωρίσεις είναι κατά κανόνα 6%.
12.     Μπορώ με την αναγνώριση των πλασματικών χρόνων να πάρω σύνταξη σε μικρότερη ηλικία;
Στην πραγματικότητα, και σε πολλές περιπτώσεις με την αναγνώριση πλασματικών χρόνων, παρέχεται η δυνατότητα στον εργαζόμενο να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα νωρίτερα, οπότε αποφεύγει τη μεγάλη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ή των επιπλέον ετών εργασίας.

Χωρίς την καταβολή εισφορών, αναγνωρίζεται ο χρόνος της επιδοτούμενης ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες, ο χρόνος επιδοτούμενης ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες, ο χρόνος κύησης και λοχείας για τις μητέρες και μέχρι 119 ημέρες και ο χρόνος συνταξιοδότησης με αναπηρική σύνταξη.

13.    Σε ποιες περιπτώσεις τα πλασματικά χρόνια συνυπολογίζονται για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και σε ποιες για την προσαύξηση της σύνταξης;
Σε όλες τις περιπτώσεις τα χρόνια που αναγνωρίζονται συνυπολογίζονται για θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Ειδικά, όμως, για προσαύξηση της σύνταξης, συνυπολογίζονται τα χρόνια για τα οποία προβλέπεται η πληρωμή εισφοράς (αναγνώριση με εξαγορά).
14.     Πότε συμφέρει να αναγνωριστούν οι πλασματικοί χρόνοι;
Για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010, η αναγνώριση γίνεται οποτεδήποτε από τον ενδιαφερόμενο, πάντοτε βέβαια με αίτηση που υποβάλλεται στο ταμείο του.
15. Τα λεγόμενα πλασματικά χρόνια συνυπολογίζονται για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και για προσαύξηση της σύνταξης;
Όλα τα χρόνια που αναγνωρίζονται είτε με εξαγορά είτε χωρίς εξαγορά, συνυπολογίζονται για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Για προσαύξηση της σύνταξης συνυπολογίζονται κατά κανόνα οι χρόνοι ασφάλισης που αναγνωρίζονται με εξαγορά και όχι οι χρόνοι για τους οποίους δεν καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές.
16.     Η αυτασφάλιση υπολογίζεται για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος;
Η αυτασφάλιση ή προαιρετική λεγόμενη ασφάλιση υπολογίζεται πλέον με το νέο νόμο σε όλες τις περιπτώσεις για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος αλλά και όπως είναι αυτονόητο για την προσαύξηση της σύνταξης.
17.     Ο πλασματικός χρόνος για τα παιδιά αναγνωρίζεται και από τον πατέρα ή μόνο από τη μητέρα;
Ο πλασματικός χρόνος που είναι μέχρι 5 χρόνια (1 για το πρώτο παιδί, 2 για το δεύτερο και 2 για το τρίτο) αναγνωρίζεται και από τον πατέρα, εφόσον υπάρξει δήλωση από τη μητέρα ότι δεν θα κάνει χρήση του συγκεκριμένου δικαιώματος.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
Αναλυτικά παραδείγματα

1ο. Εργαζόμενη στον ιδιωτικό τομέα έχει συμπληρώσει μέχρι το 2010 στο ΙΚΑ 4.500 μέρες ασφάλισης και είναι μητέρα ανήλικου παιδιού, που ενηλικιώνεται το 2015. Η μητέρα του παραδείγματός μας θα μπορούσε να συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2013, οπότε για να πάρει σύνταξη θα έπρεπε να συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας της για μειωμένη σύνταξη και το 65ο για πλήρη. Με την αναγνώριση το 2011 (μέχρι 4 έτη), συμπληρώνει τα 5.500 ένσημα το έτος αυτό και θεμελιώνει δικαίωμα με το όριο ηλικίας που ισχύει για το χρόνο αυτόν, δηλαδή το 52ο έτος της ηλικίας για μειωμένη σύνταξη και το 57ο για πλήρη σύνταξη.
2ο. Εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα έχει συμπληρώσει  μέχρι το τέλος του 2010  9.000 ημέρες ασφάλισης. Το 2010, επίσης, συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας του. Με το καθεστώς που ίσχυε πριν το νέο ασφαλιστικό νόμο, ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα μπορούσε να πάρει σύνταξη εφόσον θα συμπλήρωνε το 58ο έτος της ηλικίας του και 10.500 ημέρες. Με το νέο καθεστώς, το 2011 μπορεί να αναγνωρίσει πλασματικά χρόνια και να συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης, οπότε διατηρεί το όριο ηλικίας των 28 ετών.
3ο. Είμαι ασφαλισμένος στο ΙΚΑ και συμπληρώνω μέχρι το τέλος του 2010 10.000 ημέρες ασφάλισης. Έχω υπηρετήσει 2 έτη στρατιωτική θητεία. Πότε θεμελιώνω συνταξιοδοτικό δικαίωμα και πότε μπορώ να αναγνωρίσω το χρόνο στρατιωτικής θητείας; Εάν πληρώσω το στρατό το 2011, θα έχω έκπτωση;
Θεμελιώνετε συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2010, εφόσον αναγνωρίσετε 500 τουλάχιστον ημέρες από τη στρατιωτική σας θητεία. Για να πάρετε σύνταξη, θα πρέπει να συμπληρώσετε το 58ο έτος της ηλικίας σας. Η αναγνώριση της στρατιωτικής θητείας μπορεί να γίνει και σήμερα, αλλά και μέχρι την 31/12/2013. Δεν θα έχετε έκπτωση για την αναγνώριση του στρατού γιατί ανήκετε στην κατηγορία εκείνων που θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010.

5ο. Ασφαλισμένος που επιθυμεί να κατοχυρώσει τις προϋποθέσεις του έτους 2012 και έχει δικαίωμα να αναγνωρίσει πλασματικούς χρόνους που αντιστοιχούν σε 60 μήνες, έχει αναγνωρίσει τους 34 μήνες που βρισκόταν εκτός υπηρεσίας ως απολυμένος από ΝΠΔΔ, βάσει των διατάξεων του αρθ.25 παρ. 7 του ν. 2190/1994. Προκειμένου να μην υπερβεί το ανώτατο όριο των 60 μηνών, έχει δικαίωμα να αναγνωρίσει επιπλέον πλασματικό χρόνο ασφάλισης των άρθρων 39 % 40 του ν. 3996/2011, που αντιστοιχεί μόνο σε 26 μήνες.

Τα 13 σημεία – κλειδιά για εξασφάλιση της σύνταξης

Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να προσέξουν κάποια σημεία προκειμένου να δουν αν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα και αν τους συμφέρει να συνταξιοδοτηθούν. Στο μίνι αυτό οδηγό παραθέτονται και παραδείγματα για περιπτώσεις ασφαλισμένων που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα ή που θα θεμελιώσουν δικαίωμα μέσα στο τρέχον έτος. Ο ασφαλιστικός νόμος έχει φέρει από 1.1.2013 σαρωτικές αλλαγές στη συνταξιοδότηση τόσο των παλιών όσο και νέων ασφαλισμένων του ΙΚΑ. Από 1.1.2013, ως γενική προϋπόθεση πλήρους συνταξιοδότησης καθορίζεται η συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας. Επιπλέον, με τις κοινοποιούμενες διατάξεις προβλέπεται ότι:
α) στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης από 1.1.2013 και εφεξής, εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, όπως διαμορφώνονται ως προς το χρόνο ασφάλισης και τα όρια ηλικίας από 1.1.2015 και εφεξής, προστιθέμενων ταυτόχρονα 2 ετών στα διαμορφούμενα όρια ηλικίας.
β) Από 1.1.2013 όλα τα ισχύοντα κατά την 31/12/2012 όρια ηλικίας συνταξιοδότησης (όπου αυτά προβλέπονται), των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και της Τράπεζας της Ελλάδος αυξάνονται κατά δύο έτη.

1.    Ασφαλισμένος με 10.500 ένσημα: Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας από 1.1.2013 αναπροσαρμόζεται στα 12.000 τα ημερομίσθια, ενώ το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης διαμορφώνεται στο 62ο έτος.
2.    Ασφαλισμένη με 10.000 ένσημα: Αν είναι γυναίκα, από 1.1.2013 το όριο ηλικίας λήψης πλήρους σύνταξης αυξάνεται στο 62ο και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται στις 12.000 ημέρες. Σε ό,τι αφορά τη λήψη μειωμένης σύνταξης, από 1.1.2013 το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 60ο και εν συνεχεία το όριο αυτό σταδιακά προσαυξάνεται και καταργείται, μέσω της προσθήκης ενός εξαμήνου ανά έτος και μέχρι τη συμπλήρωση του 62ου έτους.
3.    Ασφαλισμένος με 10.000 ένσημα: Το 63,5 έτος της ηλικίας που αποτελεί το όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 10.000 ημερών ασφάλισης μέχρι και 31.12.2012, ανακαθορίζεται από 1.1.2013 στο 67ο, ενώ το 60ο έτος της ηλικίας αποτελεί το όριο ηλικίας μειωμένης συνταξιοδότησης με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης, αυξάνεται από 1.1.2013 στο 62ο.
4.    Ασφαλισμένη με 4.500 ένσημα: Για όσες συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, το όριο ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης από 1.1.2013 αυξάνονται αντίστοιχα, στο 67ο και 62ο έτος. Οι γυναίκες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται πλήρη και μειωμένη σύνταξη, με τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας που διαμορφώνονται κατά έτος συμπλήρωσης, αντίστοιχα, του 60ου και 55ου έτους της ηλικίας.
5.    Μητέρες ανηλίκων: Για τις μητέρες ανηλίκων παιδιών, αυξήθηκαν από 1.1.2013 τα όρια ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης. Έτσι, διαμορφώνονται από 1.1.2013 5.500 ένσημα με συμπλήρωση του 67ου έτους ή του 62ου για μειωμένη.
6.    Άνδρες με βαρέα και ανθυγιεινά: Για τους ασφαλισμένους/ες που συνταξιοδοτούνται με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 7.500 ημέρες στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, ανακαθορίστηκαν από 1.1.2013 τα όρια ηλικίας για πλήρη και μειωμένη σύνταξη. Συγκεκριμένα, τα όρια ηλικίας ανακαθορίζονται σταδιακά από το 60ο και 9 μήνες το 2013 για πλήρη σύνταξη στο 62ο και από το 58ο και 9 μήνες στο 60ο για μειωμένη.
7.    Γυναίκες με βαρέα και ανθυγιεινά: για τις γυναίκες ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, εναρμονίστηκαν από 1.1.2013. Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με το ισχύον όριο ηλικίας για τους άνδρες ασφαλισμένους στον ΚΒΑΕ είναι το 62ο.Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξης με το όριο ηλικίας που διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 4.500 ημερών ασφάλισης εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών 1.000 τουλάχιστον να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
8.    Θεμελίωση δικαιώματος: Οι ασφαλισμένοι που έχουν θεμελιώσει ή κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε με τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας, χωρίς να θίγονται από τις μεταβολές που επέρχονται στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με την παρούσα ρύθμιση από 1.1.2013 και εφεξής.
9.    Προσωρινή σύνταξη: απονέμεται σε όλες τις περιπτώσεις ασφάλισης και ενδείκνυται στις περιπτώσεις της διαδοχικής, που όμως υπάρχει επαρκής χρόνος ασφάλισης στον απονέμοντα φορέα, για να διαφαίνεται η δυνατότητα λήψης της σύνταξης εκ των προτέρων. Το ποσό της προσωρινής σύνταξης είναι περίπου το 80% του τελικού ποσού της κύριας σύνταξης. Στις περιπτώσεις που είναι δύσκολος ο υπολογισμός του ποσού από τον απονέμοντα φορέα (δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία, υπάρχουν χρόνοι διάσπαρτοι σε πολλά ταμεία κ.λ.π.), χορηγείται το 80% του αντίστοιχου κατώτατου ορίου. Με την οριστική απόφαση ο ασφαλισμένος λαμβάνει αναδρομικά τις διαφορές που προκύπτουν ανάμεσα στα ποσά που έχει λάβει μέχρι σήμερα και σε όσα κανονικά θα λάμβανε.
10.     Δεν μπορούν να εξαγοράσουν πλασματικά: δεν μπορούν να εξαγοράσουν τα πλασματικά έτη του νόμου του 2010 για να θεμελιώσουν δικαίωμα εντός του 2012 οι άνδρες ασφαλισμένοι. Μέχρι πέρυσι δεν είχε επέλθει αλλαγή στο όριο ηλικίας τους και επομένως δεν απέκτησαν ποτέ το εν λόγω δικαίωμα. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι μπορούν να εξαγοράσουν μόνο τη στρατιωτική τους θητεία και να κάνουν χρήση του χρόνου ανεργίας και ασθενείας που έχουν επιδοτηθεί την τελευταία 10ετία. Αντίστοιχα, δεν μπορούν να εξαγοράσουν «καινούρια» πλασματικά έτη οι γυναίκες που είχαν συμπληρώσει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 το 60ο έτος της ηλικίας τους, καθώς δεν αυξάνεται το ηλικιακό όριο πλήρους συνταξιοδότησης. Οι ασφαλισμένες που είχαν συμπληρώσει τα 60 το 2010 έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμά τους για πλήρη σύνταξη κι έτσι δεν μπορούν να κάνουν χρήση των πλασματικών ετών για να φτάσουν τα 4.500 ένσημα που είναι απαραίτητα για τη λήψη σύνταξης. Ωστόσο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους χρόνους που επιτρεπόταν με τον 2084/1992, δηλαδή τον χρόνο επιδοτούμενης ανεργίας, ασθενείας εντός της 10ετίας και κύησης – λοχείας.
11.     Συνταξιοδότηση χωρίς όριο ηλικίας: Από το 2011 καταργήθηκε το δικαίωμα συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας. Όμως, όσοι είχαν μέχρι την ημερομηνία αυτή συμπληρωμένες 11.100 ημέρες ασφάλισης στον ίδιο φορέα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και οι μητέρες αναπήρων τέκνων ασφαλισμένες στα ταμεία αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, που έχουν συμπληρώσει 25 πραγματικά έτη ασφάλισης. Δεν μπορούν να εξαγοραστούν πλασματικά για τη συμπλήρωση 25ετίας.
12.     «Πέναλτι» στη μειωμένη: Στον ιδιωτικό τομέα, η μείωση είναι πάντοτε 6% για κάθε έτος πριν από τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων για την πλήρη σύνταξη. Το ίδιο ισχύει και όταν κάποιος από τους φορείς συμμετέχει στην απονεμόμενη σύνταξη με τις διατάξεις της διαδοχικής.
13.     Εξαιρέσεις στην αύξηση των ορίων ηλικίας: Εξαιρούνται από την αύξηση των ορίων ηλικίας ή και του χρόνου ασφάλισης: α) Οι ασφαλισμένες που θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ως μητέρες τέκνων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία, σύμφωνα με γενικές ή ειδικές διατάξεις, καθώς και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.  β) Οι ασφαλισμένοι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς εργασιακής εφεδρείας του ν. 4024/2011.

ΟΡΙΑ
Ενδεικτικά Παραδείγματα

1.    Ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2012 συμπληρώνει 5.500 ημέρες ασφάλισης και συγχρόνως έχει ανήλικο παιδί, μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας ή του 55ου έτους για μειωμένη.
2.    Ασφαλισμένη μητέρα που συμπληρώνει από 1.1.2013 και εφεξής 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας ή του 62ου έτους για μειωμένη.
3.    Ασφαλισμένος που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης το έτος 2012 θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρες ποσό σύνταξης όταν συμπληρώσει το 63,5 έτος της ηλικίας (ακολουθεί δηλαδή το όριο ηλικίας όπως έχει διαμορφωθεί κατά το έτος 2012).
4.    Ασφαλισμένος που συμπληρώνει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης από 1.1.2013 θα συνταξιοδοτηθεί στο 67ο έτος της ηλικίας με πλήρες ποσό σύνταξης ή στο 62ο με μειωμένο ποσό σύνταξης.
5.    Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας της το έτος 2012, μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας.
6.    Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης που συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας της από 1.1.2013 και μετά, μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.
7.    Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας της το έτος 2012, μπορεί να υποβάλει αίτηση για μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 57ου έτους της ηλικίας. Το ποσοστό της μείωσης για τη συγκεκριμένη ασφαλισμένη, μολονότι θα υπολογίζεται από το 67ο έτος της ηλικίας, θα διατηρείται στα 60/200.
8.    Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας της από το έτος 2013 και εφεξής, μπορεί να υποβάλει αίτηση για μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας. Το ποσοστό της μείωσης για τη συγκεκριμένη ασφαλισμένη θα διατηρείται στα 60/200, αν η διαφορά της ηλικίας της κατά την υποβολή της αίτησης για μειωμένη σύνταξη και του 67ου έτους της ηλικίας (απαιτούμενο όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη) είναι άνω των 5 ετών.
9.    Ασφαλισμένος που το έτος 2015 θα πραγματοποιήσει 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 τουλάχιστον στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση του 56ου έτους και 6 μηνών για πλήρη σύνταξη και του 54ου έτους και 6 μηνών για μειωμένη.
10.    Ασφαλισμένος που το έτος 2015 θα πραγματοποιήσει 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 τουλάχιστον στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου για πλήρη σύνταξη και του 60ου για μειωμένη.
11.    Για νέα ασφαλισμένη που υποβάλλει αίτηση για συνταξιοδότηση ως μητέρα ανηλίκου κατά το έτος 2012, πρέπει κατά την υποβολή της αίτησης συγχρόνως να έχει συμπληρώσει 6.000 ημέρες ασφάλισης και το 55ο έτος της ηλικίας για πλήρη σύνταξη ή το 50ο έτος για μειωμένη και να έχει και ανήλικο παιδί.
12.    Νέα ασφαλισμένη που υποβάλλει αίτηση για συνταξιοδότηση ως μητέρα ανηλίκου από το έτος 2013 και εφεξής, πρέπει κατά την υποβολή της αίτησης συγχρόνως να έχει συμπληρώσει 6.000 ημέρες ασφάλισης και το 67ο έτος της ηλικίας για πλήρη σύνταξη ή το 62ο για μειωμένη και να έχει και ανήλικο παιδί.
13.    Ασφαλισμένος/η που συμπληρώνει 4.500 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 3375 σε ΒΑΕ (άρθρο 24 παρ. 3 του ν. 2084) έως 31/12/2012 δικαιούται πλήρους σύνταξης στο 60ο έτος της ηλικίας, εφόσον το συμπληρώνει έως και 31/12/2012. Στην περίπτωση, ωστόσο, που συμπληρώνει το 60ο έτος μετά την 1.1.2013, το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά 2 έτη και ως εκ τούτου ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος θα δικαιωθεί πλήρους σύνταξης με τη συμπλήρωση του 62οπυ έτους της ηλικίας.

Ο δεκάλογος για ασφαλή συνταξιοδότηση

Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να προσέξουν κάποια σημεία προκειμένου να δουν αν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα και αν τους συμφέρει να συνταξιοδοτηθούν. Μάλιστα στο μίνι αυτό οδηγό παραθέτονται συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα ή που θα θεμελιώσουν δικαίωμα ή που θα θεμελιώσουν δικαίωμα μέσα στο τρέχον έτος. Ο ασφαλιστικός νόμος έχει φέρει από 1.1.2013 σαρωτικές αλλαγές στη συνταξιοδότηση τόσο των παλαιών όσο και νέων ασφαλισμένων του ΙΚΑ. Από 1.1.2013, ως γενική προϋπόθεση πλήρους συνταξιοδότησης καθορίζεται η συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας. Εξαιρούνται από την αύξηση των ορίων ηλικίας ή και του χρόνου ασφάλισης: α) οι ασφαλισμένες που θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ως μητέρες τέκνων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία, σύμφωνα με γενικές ή ειδικές διατάξεις, καθώς και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων, και β) οι ασφαλισμένοι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς εργασιακής εφεδρείας του ν. 4024/2011.

1. Ασφαλισμένος με 35ετία: για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας από 1.1.2013 αναπροσαρμοζεται στα 12.000 ημερομίσθια, ενώ το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης διαμορφώνεται στο 62ο έτος.
2. Ασφαλισμένη με 10.000 ημέρες ασφάλισης: αν είναι γυναίκα από 1.1.2013, το όριο ηλικίας λήψης πλήρους σύνταξης αυξάνεται στο 62ο και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται στις 12.000 ημέρες. Σε ό,τι αφορά τη λήψη μειωμένης σύνταξης, από 1.1.2013, το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 60ο και εν συνεχεία το όριο αυτό σταδιακά προσαυξάνεται και καταργείται, μέσω της προσθήκης ενός εξαμήνου ανά έτος και μέχρι τη συμπλήρωση του 62ου έτους.
3. Ασφαλισμένος με 10.000 ημέρες ασφάλισης: το 63,5 έτος της ηλικίας που αποτελεί το όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 10.000 ημερών ασφάλισης μέχρι και 31.12.2012, ανακαθορίζεται από 1.1.2013 στο 67ο, ενώ το 60ο έτος της ηλικίας, που αποτελεί το όριο ηλικίας μειωμένης συνταξιοδότησης, με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης αυξάνεται από 1.1.2013 στο 62ο.
4. Ασφαλισμένη με 15ετία: για όσες συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης το όριο ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης από 1.1.2013 αυξάνονται, αντίστοιχα, στο 67ο και 62ο έτος. Οι γυναίκες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται πλήρη και μειωμένη σύνταξη, με τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης, αντίστοιχα, του 60ου και 55ου έτους της ηλικίας.
5. Μητέρες ανηλίκων: για τις μητέρες ανηλίκων παιδιών αυξήθηκαν  από 1.1.2013 τα όρια ηλικίας πλήρους και μειωμένης σύνταξης. Έτσι διαμορφώνονται από 1.1.2013 5.500 ένσημα με συμπλήρωση του 67ου έτους ή του 62ου για μειωμένη.
6. Άνδρες με βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα: για τους ασφαλισμένους/ες που συνταξιοδοτούνται με 10.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων τουλάχιστον 7.500 ημέρες στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, ανακαθορίστηκαν από 1.1.2013 τα όρια ηλικίας για πλήρη και μειωμένη σύνταξη. Συγκεκριμένα, τα όρια ηλικίας ανακαθορίζονται σταδιακά από το 60ο και 9 μήνες το 2013 για πλήρη σύνταξη, στο 62ο, και από το 58ο και 9 μήνες, στο 60ο για μειωμένη.
7. Γυναίκες με βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα: για τις γυναίκες ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων, τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών, 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση  του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με το ισχύον – σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσης παραγράφου – όριο ηλικίας για τους άνδρες ασφαλισμένους στον ΚΒΑΕ, δηλαδή το 62ο. Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξης με το όριο ηλικίας που διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 4.500 ημερών ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, και εξ αυτών, 1.000 τουλάχιστον να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
8. Προσωρινή σύνταξη: απονέμεται σε όλες τις περιπτώσεις ασφάλισης και ενδείκνυται στις περιπτώσεις της διαδοχικής. Πρέπει όμως να υπάρχει επαρκής χρόνος ασφάλισης στον απονέμοντα φορέα, για να διαφαίνεται η δυνατότητα λήψης της σύνταξης εκ των προτέρων. Το ποσό της προσωρινής σύνταξης είναι περίπου 80% του τελικού ποσού της κύριας σύνταξης. Στις περιπτώσεις που είναι δύσκολος ο υπολογισμός του ποσού από τον απονέμοντα φορέα (δεν υπάρχουν  σαφή στοιχεία, υπάρχουν χρόνοι διάσπαρτοι σε πολλά Ταμεία κ.λ.π.) χορηγείται το 80% του αντίστοιχου κατώτατου ορίου. Με την οριστική απόφαση ο ασφαλισμένος λαμβάνει αναδρομικά τις διαφορές που προκύπτουν ανάμεσα στα ποσά που έχει λάβει μέχρι σήμερα και σε όσα κανονικά θα λάμβανε.
9. Ποιοι δεν μπορούν να κάνουν χρήση των πλασματικών χρόνων: δεν μπορούν να εξαγοράσουν τα πλασματικά έτη του νόμου του 2010 για να θεμελιώσουν δικαίωμα εντός του 2012 οι άνδρες ασφαλισμένοι. Μέχρι πέρυσι δεν είχε επέλθει αλλαγή στο όριο ηλικίας τους, και επομένως, δεν απέκτησαν ποτέ το εν λόγω δικαίωμα. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι μπορούν να εξαγοράσουν μόνο τη στρατιωτική τους θητεία και να κάνουν χρήση του χρόνου ανεργίας και του χρόνου ασθενείας για τα οποία έχουν επιδοτηθεί την τελευταία 10ετία. Αντίστοιχα, δεν μπορούν να εξαγοράσουν τα «καινούρια» πλασματικά έτη οι γυναίκες που είχαν συμπληρώσει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 το 60ο έτος της ηλικίας τους, καθώς δεν αυξάνεται το ηλικιακό όριο πλήρους συνταξιοδότησης. Οι ασφαλισμένες που είχαν συμπληρώσει τα 60 το 2010 έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμά τους για πλήρη σύνταξη, και έτσι δεν μπορούν να κάνουν χρήση των πλασματικών ετών για να φτάσουν τα 4.500 ένσημα που είναι απαραίτητα για τη λήψη σύνταξης. Ωστόσο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους χρόνους που επιτρέπονταν  με τον 2084/1992, δηλαδή το χρόνο επιδοτούμενης ανεργίας, ασθενείας εντός της 10ετίας και κύησης – λοχείας.
10. Σύνταξη χωρίς όριο ηλικίας: από το 2011 καταργήθηκε το δικαίωμα συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας. Όμως όσοι είχαν μέχρι την ημερομηνία αυτή συμπληρωμένες 11.100 ημέρες ασφάλισης στον ίδιο φορέα, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν χωρίς όριο ηλικίας. Σημειώνεται πως χωρίς όριο ηλικίας μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και οι μητέρες αναπήρων τέκνων ασφαλισμένες στα Ταμεία αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, που έχουν συμπληρώσει 25 πραγματικά έτη ασφάλισης. Δεν μπορούν να εξαγοραστούν πλασματικά για τη συμπλήρωση 25ετίας.

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. ΣΥΓΤΕ

.